A1 Mediagroep

A1 Mediagroep - de stem van jouw regio!

advertentie
Geschreven door Rik Bronkhorst, Omroep Gelderland
1 mei 2022 17:24


Deze gebeurtenis doet ook na bijna 80 jaar nog heel veel pijn
Foto: Deze gebeurtenis doet ook na bijna 80 jaar nog heel veel pijn
In deze bewaakte rij bevonden zich mannen uit Putten. Foto: NIOD/Kamp Amersfoort

- Het was een onrechtmatige daad, waarvan onschuldige mensen de dupe werden. Zo vat burgemeester Henk Lambooij de Puttense Razzia, waarbij 659 mannen werden weggevoerd en 552 dat niet overleefden, samen. De gebeurtenis leeft, bijna tachtig jaar na dato, nog altijd in het dorp. "De gruwelijkheid maakt grote indruk."

De burgemeester hoort nog regelmatig van oudere mensen verhalen over de razzia. "De razzia is in Putten eigenlijk nooit ver weg", vertelt Lambooij. "Toen ik tien jaar geleden burgemeester werd, wist ik wel wat over de razzia, maar niet dat het nog zo’n stempel drukt op het leven in Putten. De autochtone Puttenaren hebben allemaal wel een familielid dat is weggevoerd, dat is natuurlijk heel ingrijpend."

'Jongeren hebben geen idee'

Dat vindt ook de Puttense historicus Evert de Graaf. Hij werd net na de oorlog geboren en is vernoemd naar familieleden die weggevoerd werden. "Door de razzia waren er naar schatting tussen de 800 en 1000 half-wezen in het dorp. Dat ebt nog generaties door."

Toch merkt De Graaf dat de interesse in de razzia wel steeds minder wordt. "De kinderen van de slachtoffers zijn nu rond de tachtig jaar oud. Een enkeling heeft de razzia nog bewust meegemaakt en weet daar nog wat van. Veel jongeren hebben soms geen idee waar je het over hebt als hen naar dingen over de razzia vraagt."

De historicus zegt dat een slechte ontwikkeling is. "Het wordt zo langzamerhand een ver van je bed show en dat is toch wel heel zonde. De dingen die tijdens de razzia zijn gebeurd, moeten we niet vergeten. Daarvoor is het te heftig."

Volgens hem is het lastig de jongeren weer bij het verhaal te betrekken. "Het lijkt ze niet te interesseren. Dat vind ik echt jammer."

Wat gebeurde er tijdens de razzia van Putten?

In de nacht van 30 september op 1 oktober beschoten leden van de Puttense verzetsbeweging bij de Oldenallerbrug tussen Putten en Nijkerk een auto met officieren van de Wehrmacht. Daarbij kwam een Duitse officier om het leven. Een dag later volgde een wraakactie. Ieder-een die op Puttens grondgebied aanwezig was, werd opgepakt. De Duitse bezetter hield de vrouwen en kleine kinderen gevangen in de dorpsschool en de eierhal, de mannen moesten wachten in de kerk.

Ruim honderd woningen werden in de brand gestoken. Zeven mensen werden doodgeschoten. Op 2 oktober werden 659 mannen afgevoerd: ze gingen van Kamp Amersfoort naar concentratiekamp Neuengamme. Van daaruit werden ze verdeeld over andere (sub)kampen. Slechts 48 van hen overleefden uiteindelijk de oorlog.

'Niet vergeten'

Burgemeester Lambooij vindt het belangrijk dat de gedachte aan de razzia levend wordt gehouden, maar ook hij erkent dat de aandacht langzaamaan minder wordt. "Ik bezoek elk jaar trouw een herdenkingsdienst in Ladelund, een Duits kamp waar een aantal Puttenaren terecht zijn gekomen, net als de herdenkingen in Putten. Ik vind het belangrijk om daarbij te zijn om ook te laten zien: dit mogen we niet vergeten. Zo leeft de razzia ook door."

Hoogleraar Kees Ribbens, die verbonden is aan het NIOD, zegt dat de herinnering aan de Puttense razzia voortdurend levend wordt gehouden. "In het dorp staan tal van monumenten en plaquettes die naar de razzia verwijzen. Daarmee laat je als gemeenschap ook zien: 'Wij vinden dit belangrijk'. Volgens hem is de afgelopen weken de interesse in Nederland voor wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, gegroeid. "Dat komt door de oorlog in Oekraïne. Mensen trekken parallellen tussen de gebeurtenissen daar aan een oorlog die in eigen land heeft plaatsgevonden. De Tweede Wereldoorlog geldt toch als historisch ijkpunt en in zeker zin ook als moreel kompas voor gruwelijkheden die toen hebben plaatsgevonden. De Puttense Razzia is daar een voorbeeld van."

Hij legt uit dat er zeker ook jongeren zijn die interesse hebben in de razzia. "Een oorlog trekt altijd belangstelling en blijft ook interessant. Jongeren die een familielid hebben die is weggevoerd, praten daar makkelijker over dan hun ouders en de generatie daarvoor. Er is iets meer afstand, waardoor ze er gemakkelijker naar vragen. De jongeren van nu worden uiteindelijk de volwassenen die de herinnering levend gaan houden."

Ruim honderd woningen in Putten werden in brand gestoken door de Duitse bezetter. - Foto: Nationaal Archief

💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking?  Mail naar de redactie: [email protected] of bel 0341-798 298

Amersfoort  Kampen  Nijkerk  Putten Nieuws 

kinderen putten voorpagina jongeren meiherdenkingen vrmg 
 
  • A1 Regio TV
  • A1 Radio
advertentie