Het is een indrukwekkend gezicht om het gemaal in werking te zien. Zeker wanneer de grote raderen gaan draaien en het water uit de polder wordt geschept. Maar voordat het zover is, moet er nog wel wat gebeuren. Robbert: “Het is een luxepositie die we nu hebben hoor. Het gemaal heeft al proefgedraaid zaterdag, dus we hebben het redelijk makkelijk. Het water is nog niet afgekoeld. Dat duurt ongeveer een week.” “Ik ben echt een ochtendmens," zegt Jan, "altijd al geweest en het is heerlijk om dan zo vroeg hier te zijn en het licht te zien worden.” Het is om 6 uur ook nog hartstikke donker in de polder. Het gemaal is een lichtbaken op deze vroege ochtend.
De vrijwilligers
Robbert is al 20 jaar vrijwilliger bij het stoomgemaal: “Ik kon nog niet lopen of ik was al gefascineerd door wat hier gebeurde. Al in mijn jeugd kwam ik hier vrijwillig wat klusjes doen.” Professioneel is Robbert zelfs nog machinist geweest in het Nederlands Openluchtmuseum in de oude zuivelfabriek. Zijn liefde voor het gemaal gaat ook ver, Robbert woont onder de rook van Rotterdam, maar hij is niet weg te slaan uit de polder. Jan is nog maar pas vrijwilliger bij het stoomgemaal, altijd in de autobranche gezeten; van automonteur tot een eigen zaak. En gek op machines. Dat gaat er volgens hem ook nooit meer uit.” Jan is nu nog leerling stoker, maar hoopt veel en vaak mee te mogen draaien, zodat hij einde seizoen zichzelf ook stoker mag noemen.
Alles klaar voor de machinist
Hoe de ochtend er uit ziet? “Een beetje spelen met de druk in de ketel. Tot 1 bar gaat het heel langzaam, daarna gaat het wat sneller en ineens zit er een piek in. En dan gaat het een beetje ‘vlaggen’. Ik zorg dat om 10.00 uur alles vol op druk staat. Zodra de machinist er is, dan kan hij aan de slag bij de machine,” zo zegt Robbert Het is vooral kletsen, hout halen, koffie drinken en een boterham eten. Ondertussen genieten de mannen van de behaaglijke warmte van de ketel en zien ze het dag worden. Straks, als de mensen komen, dan wordt het druk. Met een beetje mooi weer komen er zo 1000 mensen het gemaal bezoeken. Ze blijven ook de hele dag. Van aflossing is geen sprake. Jan spreekt al uit ervaring: “Maar de dag vliegt altijd voorbij en voordat je het weet moet je alweer stoppen met stoken.”
Stoomgemaal uit de steigers
Afgelopen winter is de buitenkant van het gemaal onderworpen aan een flinke onderhoudsbeurt. De schoorsteen stond volledig in de steigers. Het is niet zo dat er in binnen in het gemaal gedurende de winter niets gebeurt door de vrijwilligers; zij hebben er voor gezorgd dat de nodige werkzaamheden zijn uitgevoerd aan de ketel.
Werkend stoomgemaal
Het gemaal is nog volledig functioneel en kan ingezet worden. De beheerder van Arkemheen staat in nauw contact met het Waterschap, om indien nodig er voor te zorgen dat de Nijkerker droge voeten houdt. Bij hoog water staat eerst het elektrische gemaal flink te pompen. Maar het werkende monument kan altijd bijspringen.
Vandaag 1 april is het stoomgemaal te bezichtigen van 11.00 – 16.00 uur
Meer informatie over het stoomgemaal en de maaldagen vindt u op de website van het stoomgemaal.
💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: [email protected] of bel 0341-798 298
