A1 Mediagroep

Van Essen was één van de eersten in Nederland die deelnam aan de opkoopregeling, die bedoeld is om agrariërs te helpen stoppen met hun bedrijf om zo de stikstofuitstoot terug te brengen. "Op papier leek het een goede oplossing", vertelt hij. "Het was een heel goede regeling. Ik ben in de zestig en geen van mijn kinderen heeft interesse om het bedrijf over te nemen."

‘Geen inkomsten, wel kosten’
Ongeveer een jaar geleden verdwenen de kalveren van Van Essen voorgoed. "En daarna begon eigenlijk vrij snel de ellende." Terwijl de ex-boer vaart maakte met het wegwerken van de overgebleven mest en het slopen van zijn stallen - dat is namelijk onderdeel van de uitkoopregeling - liepen veel van zijn kosten wel door. En soms zelfs op. "Het slopen van stallen is namelijk niet gratis. Ondertussen moest ik wel mijn mijn hypotheek betalen. En dat terwijl ik geen inkomen meer had."

Van Essen had erop gerekend dat de overheid vlot het 'uitkoopgeld' aan hem zou overmaken. Dat doet het ministerie van Landbouw in drie delen. Eerst twintig procent bij het ondertekenen. Daarna heeft de boer de tijd om zijn vee weg te doen en de mestkelder leeg te maken. De gestopte agrariër kan hierna starten met de sloop van de stallen.

Papierwinkel regelen
Wat ook moet gebeuren, is het regelen van de papierwinkel, waaronder het intrekken of aanpassen van de provinciale natuurvergunning. Als dit is gedaan ontvangt de boer zestig procent van het opkoopbedrag. De laatste twintig procent wordt overgemaakt op het moment dat de stallen daadwerkelijk weg zijn.

Maar bij het intrekken van de vergunning liep het proces "enorme vertraging" op. "Ik ben één van de eersten die heeft getekend en ik heb het gevoel dat de overheid gaandeweg de regeling nog moest uitvinden. Ze hebben geen rekening gehouden met vertraging of dat dingen net iets anders lopen bij een lagere overheid, zoals de provincie. Daarom heb ik lang moeten wachten op het geld, terwijl ik elke maand nog wel mijn hypotheek moest betalen. De rente heb ik ook langer moeten betalen, omdat ik het niet kon afbetalen. Dat heeft veel gekost."

Emotioneel hard geraakt
En nog is het proces bij Van Essen niet afgerond. "Ik ben anderhalf jaar verder, mijn bedrijf is gesloopt en ik wacht nog steeds op mijn laatste geld."

De impact is niet alleen financieel. "Emotioneel heeft dit me enorm geraakt. Mijn vrouw kan het niet meer aan en zelf heb ik gezondheidsklachten gekregen. Veertig jaar heb ik hard gewerkt zonder een dag verzuim en nu ben ik helemaal op door alle zorgen van het afgelopen jaar."

Ongelijke behandeling
Wat de situatie voor de ex-agrariër extra wrang maakt, is dat Van Essen zich daarnaast ongelijk behandeld voelt. "Ik heb mijn stallen nog helemaal vernieuwd, maar dat wordt niet meegenomen in de regeling. Ik heb daar geen extra geld voor gekregen. Bij anderen gebeurt dat wel. Dat meten met twee maten maakt het alleen maar erger."

Van Essen is boos op de overheid. "Ze erkennen hun fouten, maar doen niets om de schade te herstellen. Als de betalingen op tijd waren gedaan, had ik nooit in de problemen gezeten. Nu moet ik mogelijk zelfs mijn huis verkopen."

'Jaar zonder pluspunten'
Hoewel hij blijft hopen op een oplossing, zegt Van Essen dat het hem zwaar valt. "Dit jaar kende geen pluspunten, behalve de bruiloft van mijn dochter. Dat was de enige dag dat ik echt plezier heb gehad."

Reactie van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
Het ministerie van Landbouw wil 'niet ingaan op een individuele casus'. "Maar we nemen signalen zoals deze zeer serieus", laat een woordvoerder weten. "We proberen altijd in contact te komen met een ondernemer om te begrijpen wat er speelt en wat we kunnen betekenen. De door ons beschikbaar gestelde zaakbegeleiders spelen hierbij vaak een belangrijke rol." 

"In zijn algemeenheid zagen we dat direct na de openstelling van de uitkoopregelingen dat de processen meer tijd in beslag namen. Dit was te verklaren door de omvang en nieuwheid van de regelingen, waar de uitvoeringsdienst Rijksdienst voor Ondernemend Nederland nog geen eerdere ervaring mee had. Vooral de eerste aanvragen kosten daarom vaak meer tijd om te behandelen. Daarnaast leidde het grote aantal gelijktijdige aanvragen tot enige vertraging."