In de afgelopen jaren mocht Anneke verschillende prestigieuze fotografieprijzen in ontvangst nemen: “Het is een soort bevestiging dat het belangrijk is wat ik doe.” De meest recente awards zijn de Amerikaans Fearless Family Awards, die speciaal zijn voor reportagefoto’s. “Hier wordt gelet op de kwaliteit, maar het verhaal achter de foto is veel belangrijker. Wat gebeurt er? Daar gaat het om”, legt Anneke uit. Het winnen van deze prijs is uniek, er worden namelijk duizenden foto’s per ronde ingestuurd uit landen over heel de wereld.
Die moeten ze zien
Het was niet de eerste keer dat de fotografe uit Nunspeet foto’s instuurde voor de Fearless Family Awards: “Bij alle foto’s die ik instuur probeer ik mij in te beelden dat ze tussen de foto’s bladeren en deze specifiek beter willen bekijken.” Sommige foto’s heeft ze al meerdere keren opgestuurd, “Dan wil ik echt dat ze die bekijken, want dan ben ik er zelf zo trots op.” De eerste prijs die Anneke kreeg was voor een verhaal foto’s, ze legde toen ook een uitvaart vast.
Vanaf dat punt kwam Anneke er achter dat er belangstelling voor was, “Ik heb dat ingestuurd maar had niet verwacht te winnen. Dit was toch fijn dat vakgenoten er naar keken en de lading begrepen. Toen wist ik dat het goed zat en dat ik het juiste doe.” Anneke vraagt altijd aan de familie van de overledenen of ze foto’s mag delen voor haar website en eventueel later voor een fotowedstrijd: “Ik maak foto’s voor mensen, niet voor een fotowedstrijd. Het is heel waardevol als ze het toevertrouwen dat ik het deel.”
Taboe
Het winnen van deze internationale award is extra bijzonder. In Nederland wordt uitvaart- en afscheidsfotografie steeds normaler, maar in het buitenland is het nog niet echt denkbaar. “Ze weten daar niet hoe ze er mee om moeten gaan. Dat ik juist daar een prijs won is geweldig.” Met haar fotografie probeert Anneke een tastbare herinnering aan de uitvaart of laatste momenten met iemand te creëren. Voorzichtig zijn is hierbij van belang: “De focus ligt op de familie, die zijn op zo’n moment extra kwetsbaar.”
De focus in Annekes foto’s ligt niet op het vastleggen van het harde en pijnlijke verdriet, maar juist de liefde en verbondenheid op zo’n dag. “Mensen weten vaak jaren later nog wel dat ze heel erg verdrietig waren, maar de mooie momenten vervagen of worden niet opgeslagen. Laatst sprak ik iemand die mij vertelde dat ze vergeten was hoe mooi de uitvaart was. Door mijn foto’s kon ze dat weer ophalen.”
Emotioneel mens
Anneke is zes jaar geleden met uitvaartfotografie begonnen. Ze werkte al als dieren-, gezins- en familiefotograaf, maar was toen zoekende naar wat ze wilde. Fotograferen op reportagemanier zat in haar en door haar vriendin, die werkzaam is als BABS en vaak spreekt op uitvaarten, werd ze meegevraagd naar een uitvaart van een boer: “Ik legde het vast en gaf later de foto’s aan de mensen. Toen ik hun reactie zag wist ik dat dit het was.”
Anneke noemt zichzelf een emotioneel mens, maar ze wilde graag verder in de uitvaartfotografie. “Tijdens een afscheid moet ik focussen op wat er gebeurt. Ik leg het vast, zonder dat mensen door hebben dat ik er ben. Achteraf mag ik emotioneel zijn en tijdens het bewerken van foto’s komen er vaak tranen, maar dat is goed.” Toch heeft ze ook wel meegemaakt dat dit tijdens een dienst gebeurde: “Dat vond de familie fijn, het laat zien dat je mens bent.”
Kusje geven
De Nunspeetse fotograaf kan verschillende momenten voor zich halen die moeilijk waren: “Ouders die hun kindje voor de laatste keer een kusje geven bijvoorbeeld. Plots overlijden en ongevallen zijn ook heel zwaar.” Als Anneke een moeilijk afscheid heeft vastgelegd, geeft ze zichzelf de tijd om bij te komen. “Vriendinnen bellen helpt goed. Of een goed boek lezen. Ik probeer wel een beetje balans te vinden om moeilijke dagen te verwerken.”
Vorige week was Anneke voor een mooie fotoreeks in Ermelo. Ze vertelt, “Daar was een oudere dame en ze wilde nog een ochtendje tutten met haar dochter. Daar heb ik zulke mooie foto’s gemaakt. In de middag ben ik teruggegaan om het afscheid met haar vriendinnen vast te leggen. Het is het allermooiste dat ik er kan zijn voor mensen.”
Variëteit in afscheid
Geen afscheid is hetzelfde en elke uitvaart is uniek. Dat maakt Annekes werk afwisselend, “Ik fotografeer veel in Rotterdam en daar gebeuren verschillende dingen. Van de vrolijke, feestvierende mensen die afscheid nemen met een feest voor het leven, tot voodoo rituelen.” Helaas maakt Anneke ook hele heftige gebeurtenissen mee: “Femicide maak ik daar helaas ook veel mee. Dan sta ik foto’s te maken van kindje die afscheid neemt van zijn moeder die om het leven is gebracht. Dat is onbeschrijfelijk.”
Rouwverwerking
Vroeger was de dood voor Anneke een eng thema. Ze was bang. Tegenwoordig ziet ze dat overlijden ook veel rust kan brengen bij nabestaanden, waardoor zijzelf niet meer bang is om dood te gaan. Toch merkt ze dat de dood een moeilijk thema blijft om over te praten, laat staan foto’s bij een uitvaart. “Het is ook niet voor iedereen, maar ik denk dat foto’s een grote rol spelen bij rouwverwerking. Het echt zien dat mensen zijn overleden is soms nodig voor de bevestiging.”
Vooral bij kinderen en mensen met dementie heeft het effect. “Het is keihard, maar als een dementerende partner vraagt waar diens partner is, dan kan je op deze manier laten zien dat iemand er echt niet meer is. Vaak zakt het dan snel weer weg en is het goed.” Bij kinderen kan het een beeld geven van hoe iemand was en hoe de uitvaart was. Annekes tip is daarom ook om altijd foto’s te maken bij afscheid: “Mensen slaan bijna niks op van zo’n dag, dit helpt heel erg.”
💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: [email protected] of bel 0341-798 298
