A1 Mediagroep

De kluizen komen uit de fabrieken van Promet, een bedrijf met een Russische eigenaar en vestigingen in Rusland en Bulgarije. Het Barneveldse bedrijf Nauta Security Storage importeert de kluizen van Promet Bulgarije om ze vervolgens onder de eigen merknaam Salvus te verkopen.

Nauta sleepte de afgelopen jaren miljoenencontracten binnen voor de levering van kluizen aan de Nederlandse overheid. De ministeries van Defensie, Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Justitie & Veiligheid zijn of waren allemaal klant bij Nauta.

Banden met het Kremlin
Promet heeft de fabrieken in Bulgarije en Rusland op papier gescheiden, maar dezelfde Rus - Evgeny Petrov - is eigenaar van allebei de vestigingen. Petrov heeft nauwe banden met vertrouwelingen van de Russische president Vladimir Poetin. Dat toonde onderzoeksjournalist Sergei Ezhov aan in een onlangs verschenen artikel van The Insider.

Promet speelt een belangrijke rol in de Russische defensie-industrie. In een Russische lokale krant wordt zelfs gerept over de opening van een eigen kantoor van Defensie op het terrein van Promet.

In een reactie zegt Nauta alleen kluizen bij de Bulgaarse afdeling van het bedrijf in te kopen, maar uit exportbrieven die Omroep Gelderland verkreeg via Trademo.com, blijkt dat er tot de Russische inval in Oekraïne in februari 2022, ook kluizen uit Rusland zijn geleverd.

Als Omroep Gelderland die bevindingen voorlegt, zegt Nauta te vermoeden dat het Bulgaarse bedrijf vanwege capaciteitsproblemen kluizen uit Rusland heeft gehaald. “Destijds hebben wij hier geen aandacht aan besteed mede omdat er op dat moment geen sancties van kracht waren en Promet Rusland nog lid was van ECB-S. De gecertificeerde kluizen beschikten dan ook over een Europees certificaat. Voor ons toen ook een belangrijke indicator dat de producten aan de eisen voldeden.”

Ministerie wist het niet
Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft na vragen van Omroep Gelderland een onderzoek ingesteld naar de aangeschafte kluizen. Uitkomst van het onderzoek was dat er inderdaad kluizen van Promet zijn aangekocht, zonder dat het ministerie op de hoogte was van de herkomst. Het ministerie gaat nu uit laten zoeken of er sanctieregels zijn overtreden.

Volgens advocaat Yvo Amar, die gespecialiseerd is in sanctiewetgeving, zijn er waarschijnlijk geen regels overtreden met de aanschaf van Russische kluizen. “Het mag misschien wel, maar het staat natuurlijk niet zo fraai dat de overheid niet wist dat er kluizen gekocht werden van een Russisch bedrijf. De overheid had hier zelf beter onderzoek naar moeten doen.”

Onacceptabel
GroenLinks-PvdA kamerlid Esmah Lahlah gaat nog een stap verder. "Het nieuws dat de overheid kluizen heeft aangeschaft van een bedrijf met banden met het Kremlin is onacceptabel. Hoewel er mogelijk geen sancties zijn overtreden, toont dit een ernstig gebrek aan zorgvuldigheid en moreel kompas. In een tijd waarin Rusland oorlog voert, mag er geen enkele economische band bestaan met bedrijven die mogelijk bijdragen aan Poetins regime."

Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten dat ze vanuit veiligheidsoverwegingen niet kunnen ingaan op vragen over de herkomst en veiligheid van kluizen die ze in gebruik hebben. De andere ministeries weten niet of de aangekochte kluizen van Russische makelaardij zijn. Defensie heeft bij Nauta om opheldering gevraagd. De ministeries zeggen geen aanleiding te zien dat de geleverde kluizen een veiligheidsrisico opleveren.

Niet op de sanctielijst
Nauta-directeur Hans Bonsel laat weten dat Promet en gerelateerde personen niet op Europese- of Nederlandse sanctielijsten staan. Bovendien voldoet de Promet-fabriek in Bulgarije volgens Bonsel aan de Europese regels en wordt het bedrijf regelmatig gecontroleerd. "Wij hebben op dit moment geen aanwijzingen dat er na februari 2022 nog kluizen uit Rusland zijn geleverd."

Dit verhaal kwam mede tot stand met de hulp van Sergey Ezhov van onderzoeksplatform The Insider. Zijn artikel dat aan de basis stond van ons onderzoek lees je hier.