"De wolf is misschien wel het meest controversiële dier ter wereld. Angst voor de wolf zit cultureel ingebakken, denk aan sprookjes zoals Roodkapje. Mensen worden onzeker van zijn aanwezigheid en er heerst onbegrip”, legt Hilderink uit. Volgens haar komt dat onder meer door de manier waarop de wolf jaagt. "Denk aan het kippenrensyndroom of surplus-killing." Dat betekent: de wolf doodt méér dieren dan hij opeet als deze bijvoorbeeld niet kunnen vluchten. “Daarom zeggen mensen: de wolf is gewoon een moordenaar die met plezier de veestapel uitroeit.”
Meer dieren doen het zo
Toch is deze manier van jagen heel gewoon bij dieren. Niet alleen de wolf doet het zo, ook andere hondachtigen, katachtigen en beren. Bovendien heeft het een functie, weten onderzoekers van de Wageningen Universiteit. Vaak worden prooien ‘tijdelijk ergens opgeslagen’ om later op te eten. Wolven keren terug naar die plekken, soms tot wel maanden later. Maar in een schapenwei is dat lastig.
Is de kritiek op de wolf te verklaren door de schade die het dier aanricht?
"Schade is een menselijk idee, geplakt op het gedrag van een dier", stelt Hilderink. Voor een wolf is er geen verschil tussen een hoefdier in het wild of in een weiland.
Het woord schade kent de wolf ook niet. "Vooral de emotionele impact telt. Niet zozeer de werkelijke schade in aantallen of in euro’s." De schade in euro's die de wolf aanbracht is veel lager dan andere dieren in Nederland. Zo zorgde de grauwe gans voor zo'n 2.5 miljoen euro aan schade in Gelderland in 2023. Terwijl de wolf niet de top 10 bereikte, met 59.613 euro. Zo'n 1,2 procent van alle faunaschade. Kortom, zegt Hilderink: "De grootte van het conflict is niet de hoeveelheid schade, maar hoe mensen die schade en de aanwezigheid van een roofdier ervaren.”
Leidt de wolf wereldwijd tot conflict?
De wolf in Nederland is nog vrij nieuw en daarom lopen de emoties nu nog hoog op. Mensen krijgen het wereldwijd met elkaar aan de stok over de wolf. "Er is altijd een vorm van conflict zolang mensen en dieren samenleven", weet Hilderink. "En schade zal er altijd zijn met een roofdier in de buurt. In andere Europese landen zoals Roemenië is er altijd conflict geweest omdat de wolf daar nooit is uitgeroeid."
"Zodra er een incident is, staan mensen vaak weer lijnrecht tegenover elkaar. Het conflict is er dan ook niet een tussen mens én wolf, maar tussen mensen óver de wolf”, zegt ze
En mensen gaan wereldwijd op verschillende manieren met roofdieren om. “Herders in Mongolië hoeden geiten. Daar lopen ook sneeuwluipaarden rond. In de ene bergeketen accepteren herders bepaalde schade, maar een bergketen verderop accepteren de buren het niet.”
Hoe kijk je naar een dier?
Hoe die verschillen ontstaan? “Dat hangt af van veel factoren, denk aan: hoe mensen naar het dier kijken. Mensen met Hindoestaanse of Boeddhistische achtergrond hebben vaak meer respect voor andere levende wezens, de tolerantie is dan hoger. Maar ook weegt mee of mensen zich bedreigd voelen in hun bestaan of fysieke veiligheid, of ze mee mogen denken over de aanpak van conflicten en of ze worden ondersteund”, somt Hilderink op.
Wat kunnen we in Nederland nog leren van de aanpak wereldwijd?
“Iedereen probeert samen te leven en mensen moeten het gevoel hebben dat ze ondersteund worden. Dat hun verhaal serieus genomen wordt. Dat is overal zo, van Nederland tot Roemenië en Mongolië."
“Het is belangrijk om het conflict zo snel mogelijk te verminderen, onder meer door het plaatsen van wolfwerende rasters om aanvallen te voorkomen. Dat kost tijd, vergoed ook die uren. Dat gebeurt in andere landen al.”
“Maar alleen preventie is niet genoeg. Compenseer ook wanneer er toch incidenten plaatsvinden en bied hulp bij het aanvragen van die compensatie. Ook is ingrijpen bij probleemgedrag van individuele wolven nu nog erg ingewikkeld. Beleid moet ruimte bieden voor een adequate aanpak daarvan.”
💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: [email protected] of bel 0341-798 298
